Ιστορία

ΟΙ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΞΑΝΘΗΣ Μέρος 2o : Αρβανίτες, Κρητικοί, μουσουλμάνοι Εβραίοι

Εχίνος, Πομακικό χωριό με κατοίκους και Αρβανίτικης ή Κρητικής καταγωγήςΣτο φύλλο 48 της Ζαγάλισα αναφέραμε τις κύριες μουσουλμανικές μειονότητες του ν. Ξάνθης. Στο παρόν φύλλο, θα αναφέρουμε συμπληρωματικά στοιχεία τόσο για τις μειονοτικές ομάδες που αναφέραμε όσο και για κάποιες άλλες που παραλείψαμε. Οι Πομάκοι ξεχωρίζουν από τις άλλες μειονοτικές ομάδες πρώτα απ’ όλα από την γλώσσα τους, τα πομακικά.
 
Οι τουρκόφωνοι Τσιτάκ από τους τουρκόφωνους Κιρτζαλήδες (Γκατζάληδες ή Γιολλούτς) έχουν χαρακτηριστική διαφορά τα επώνυμα τους. Οι Τούρκοι, όπως είχαμε γράψει σε προηγούμενα φύλλα μας, με νόμο του 1934 απέκτησαν με τη βία επώνυμα στην Τουρκία προκειμένου να ομογενοποιήσουν τις διάφορες εθνότητες, απομεινάρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό όμως δεν ίσχυσε στην Ελλάδα για τους τουρκόφωνους Τσιτάκ οι οποίοι χρησιμοποιούν το όνομα του πατέρα σαν επώνυμο προσθέτοντας σε αυτό και τη λέξη Ογλού αντί του Οθωμανικού ίμπν ή κερημέ που σημαίνει γιός ή θυγατέρα αντίστοιχα. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται στα χωριά του κάμπου της Ξάνθης, όπου ο πατέρας, ο γιος και ο εγγονός έχουν τελείως διαφορετικά επώνυμα με μόνη σταθερή προσθήκη το Ογλού. Ενώ, αντίθετα, οι Κιρτζαλήδες (Γκατζάληδες) έχουν όλοι χαρακτηριστικά επώνυμα που δεν συναντάμε σε άλλη ομάδα μουσουλμανικής μειονότητας στο νομό Ξάνθης όπως Μεστάν, Κοτσάν, Χατζίκ, Εμίρ, Γιεσήρ, Πιλέ, Τουρούτ, Κούρτ, Χιούτ, Χίντ κ.τ.λ. Οι Κιρτζαλήδες έχουν το παρατσούκλι Γκατζάληδες επειδή το γράμμα «Κ» το προφέρουν σαν «Γ» και αντίστροφα.
 
Πέραν των ομάδων που αναφέραμε παραπάνω, υπάρχουν και άλλες μουσουλμανικές ομάδες, μικρότερες σε πληθυσμό. Μία από αυτές είναι οι Αρβανίτες, που έχουν εγκατασταθεί από παλιά στα Πομακοχώρια και αναμείχθηκαν με εμάς τους Πομάκους. Συγκεκριμένα στο χωριό Γοργόνα υπάρχει ολόκληρος αρβανίτικος μαχαλάς, και ακόμη στον Εχίνο και στις Θέρμες, οι οποίοι και διατηρούν τα επώνυμά τους.

Κατηγορία: 
Θρακική Ιστορία

Η ΒΡΑΧΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΜΙΘΡΑ ΣΤΙΣ ΘΕΡΜΕΣ

Η βραχογραφία του Μίθρα στις Κάτω ΘέρμεςΤα Πομακοχώρια των Θερμών για τους αρχαιολόγους και τους μελετητές της ιστορίας είναι γνωστά και για την περίφημη βραχογραφία του αρχαίου θεού Μίθρα, η οποία βρίσκεται σε ύψωμα στα αριστερά του δρόμου μετά τις Κάτω Θέρμες. Το ανάγλυφο είναι χαραγμένο πάνω σε βράχο ενώ υπολογίζεται ότι έγινε μεταξύ του τέλους του 2ουκαι των αρχών του 3ου αιώνα μ.X.. Η βραχογραφία δείχνει τον θεό Μίθρα να σκοτώνει έναν ταύρο.
 
Η ιστορική της αξία είναι μεγάλη καθώς αποτελεί μία επιπλέον απόδειξη για το ότι η περιοχή των βουνών της Ροδόπης κατοικούνταν στα αρχαία χρόνια από θρακικά φύλα και πιο συγκεκριμένα από τους Αγριάνες (που αργότερα πολέμησαν μαζί με το Μέγα Αλέξανδρο). Κατά συνέπεια, συνδέει τους Πομάκους με τους προγόνους τους, τους αρχαίους Αγριάνες.
 
Σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες πολλά αρχαία θρακικά φύλα είχαν πολεμιστές που κατατάχθηκαν στο ρωμαϊκό στρατό. Σε αρχαίες επιγραφές που βρέθηκαν σε όλη τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, Θράκες πολεμιστές συμμετείχαν στους πολέμους των ρωμαϊκών λεγεώνων. Σε αυτούς τους πολέμους η κατάκτηση ανατολικών εδαφών από τους Ρωμαίους, έφερε σε γνωριμία τις ρωμαϊκές λεγεώνες με τη λατρεία του περσικού θεού Μίθρα. Οι στρατιώτες ασπάστηκαν τη λατρεία αυτή και την μετέφεραν στην Ευρώπη, στους τόπους καταγωγής τους. Έτσι, αρχαίοι Αγριάνες, που είχαν καταταχθεί στο ρωμαϊκό στρατό, γυρνώντας στην πατρίδα τους, στην περιοχή των σημερινών Θερμών, έφεραν μαζί τους και την αρχαία αυτή λατρεία.
Κατηγορία: 
Θρακική Ιστορία

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΜΑΚΩΝ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΚΕΜΑΛΙΣΤΩΝ-Ο ΠΟΜΑΚΟΣ ΗΡΩΑΣ «ΓΚΙΑΟΥΡ ΙΜΑΜ»! 16 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1920!

Πομάκοι στη Μ_ Ασία την εποχή της επανάστασης του Γκιαούρ ΙμάμΤο 1920 οι λαοί της Μικράς Ασίας γνώριζαν καλά ότι το κεμαλικό κίνημα στην Τουρκία είναι συνέχεια του Νεοτουρκικού κινήματος και ότι έτσι δεν θα αντέξει καμιά άλλη γλώσσα ή διαφορετική εθνική ταυτότητα. Οι Πομάκοι, όταν αντιλήφθηκαν πόσο επικίνδυνο ήταν για αυτούς το κίνημα του Κεμάλ Μουσταφά, προσπάθησαν να ξεσηκωθούν. Αρχηγός τους ήταν ένας Πομάκος ιμάμης, τον οποίο οι Τούρκοι υποτιμητικά απεκάλεσαν «Γκιαούρ Ιμάμ».
 
Στην προσπάθειά τους οι Πομάκοι είχαν συμμάχους τους μουσουλμάνους Τσερκέζους (Κιρκασίους) και τον αρχηγό τους, Αχμέτ Ανζαβούρ. Ο Ανζαβούρ γύριζε τα χωριά των Τσερκέζων καλώντας τα να ξεσηκωθούν κατά των Τούρκων. Η επανάσταση των Πομάκων και των Τσερκέζων επικεντρώθηκε στην περιοχή των Δαρδανελίων.
 
Στις αρχές του 1920, ο Πομάκος Καρά Αχμέτ μάζεψε χρήματα από τα πομακικά χωριά της περιοχής για την οργάνωση των ανταρτών. Ο κεμαλιστής Χαμδή Μπέη, ο οποίος είχε συγκεντρώσει στρατό και κλεμμένα πολεμοφόδια από τους Γάλλους, τον φυλάκισε στην πόλη Μπίγκα (ελλ. Πηγές). Ο Χαμδή Μπέη φερόταν βάναυσα προς τους Πομάκους και τους πίεζε να … προσφέρουν φαγητό και ρούχα στους κεμαλιστές στρατιώτες του.
 
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη φυλάκιση του Πομάκου Καρά Αχμέτ, εξόργισε τους (Πομάκους) κατοίκους της περιοχής οι οποίοι ξεκίνησαν την επανάσταση. Στις 16 Φεβρουαρίου 1920 μία δύναμη 200 ανδρών εξοπλισμένων με όπλα και άλλων 1000, με μαχαίρια και τσεκούρια, έχοντας επικεφαλής οι μεν Πομάκοι, τον Γκιαούρ Ιμάμ, οι δε Τσερκέζοι τον Σαχ Ισμαήλ (Şah İsmail) επιτέθηκαν στην πόλη της Μπίγα.

Κατηγορία: 
Γκιαούρ Ιμάμ

Κλέφτες Πολιτισμών! Πομακικές στολές στη δεξίωση του Τουρκικού προξενείου! Συνεορτάζουν και οι …ελληνόφωνοι χριστιανοί υποψήφιοι!

Στη μέση, η σύζυγος του Τούρκου προξένου με τουρκικη ενδυμασία, και τρεις γυναίκες με Πομάκικες φορεσιέςΦέτος, στην “καθιερωμένη” δεξίωση για την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας στις 29 Οκτωβρίου, η συμμετοχή ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Ήταν μάλλον η μεγαλύτερη εκδήλωση που έγινε ποτέ και εκτιμούμε ότι κανένας κρατικός φορέας δεν μπορεί να συγκεντρώσει χιλιάδες κόσμου «αυθόρμητα», πλην του τουρκικού προξενείου Κομοτηνής. Στους άπειρους που παρήλασαν και δήλωσαν …παρόντες, περιλαμβάνονται φυσικά και οι στρατιές των ελληνόφωνων χριστιανών υποψηφίων στις επικείμενες εκλογές της 7 Νοεμβρίου 2010.
 
Υποψήφιοι περιφερειάρχες, δήμαρχοι, σύμβουλοι και ό,τι άλλο βάζει ο νους του ανθρώπου. Χαμόγελα, σκύψιμο της μέσης, κοινότοπες έως βλακώδεις φιλοφρονήσεις και …θερμές χειραψίες περιελάμβανε το ανατολίτικο μενού, το οποίο ετίμησαν σύσσωμοι οι συνεορτάζοντες την ίδρυση της τουρκικής δημοκρατίας, ελληνόφωνοι χριστιανοί υποψήφιοι!
 
Εκείνο, όμως, που μας εξοργίζει ακόμα περισσότερο, είναι η παρουσία Πομακικών στολών στην εκδήλωση. Είναι μία από τις δύο μορφές γενοκτονίας. Ή σε υποχρεώνω σε αφανισμό ή σε τρομοκρατώ και σε υποχρεώνω να δηλώνεις ότι είσαι ίδιος με εμένα. Έτσι, επιχειρούν να εντάξουν τις Πομάκικες φορεσιές μέσα στην ανύπαρκτη ενδυματολογική παράδοση των μουσουλμάνων της Θράκης.
Κατηγορία: 
Τουρκική Ιστορία

ΠΩΣ ΟΙ ΚΟΥΜΑΝΟΙ …ΕΣΦΑΞΑΝ ΤΟΥΣ ΠΕΤΣΕΝΕΓΟΥΣ!

Η Ζαγάλισα καταρρίπτει έναν ακόμη μεγάλο μύθο του τουρκικού εθνικισμού, ότι οι Πομάκοι δήθεν κατάγονται από τους Πετσενέγους και τους Κουμάνους. Πρόκειται για ένα ψέμα το οποίο επαναλαμβάνουν τουρκόφωνοι βουλευτές, ψευτομουφτήδες, τουρκόφωνες εφημερίδες και διάφοροι άλλοι γενίτσαροι.

 
Πετσενέγοι  Η αλήθεια είναι διαφορετική: Οι    Πετσενέγοι και οι Κουμάνοι ποτέ  δεν εγκαταστάθηκαν στην Θράκη και στα βουνά της Ροδόπης, αλλά  ερχόταν μόνο ως επιδρομείς για να λεηλατήσουν και ύστερα γυρνούσαν στις περιοχές τους, που βρισκόταν πάνω από τον ποταμό Δούναβη (πάνω από τη σημερινή Βουλγαρία δηλαδή). Επίσης είναι γνωστό από τις ιστορικές πηγές ότι οι Κουμάνοι έσφαξαν τους Πετσενέγους. Τους έσφαξαν είτε μόνοι τους είτε σε συμμαχία με τους Βυζαντινούς και έτσι βοήθησαν ώστε να εξαφανιστούν οι Πετσενέγοι από το προσκήνιο της ιστορίας για πάντα.
 
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΕΤΣΕΝΕΓΩΝ
Οι Πετσενέγοι ήταν ένα βάρβαρο νομαδικό -πιθανόν μογγολικό- φύλο που ξεκίνησε από την Κεντρική Ασία και τον 8ο αιώνα άρχισε να κατεβαίνει στην Ευρώπη. Οι Πετσενέγοι διώχθηκαν από την στέπα της Κεντρικής Ασίας από τα συγγενή τουρκομογγολικά φύλα των Ούζων και των Χαζάρων. Έτσι, κατεβαίνοντας προς την Ευρώπη σταδιακά κατέστρεψαν διάφορους λαούς και τους πολιτισμούς τους και τους υπέταξαν προσωρινά. Ο βυζαντινός αυτοκράτορας και ιστορικός Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος (10ος αι.) διέσωσε τις περιοχές όπου βρίσκονταν τα οκτώ βασίλεια των Πετσενέγων. Το τελευταίο από αυτά βρισκόταν σε απόσταση μισής ημέρας από τη Βουλγαρία, στη σημερινή Ρουμανία. Οι Πετσενέγοι δηλαδή δεν ήταν εγκατεστημένοι στη Θράκη και τα βουνά της Ροδόπης, αλλά κατοικούσαν πάνω από τον ποταμό Δούναβη σε απόσταση μισής ημέρας.
 
Κατηγορία: 
Τουρκική Ιστορία

Ο Σεϊχ Βελή Δάντσο και ο αποκεφαλισμός του στον Εχίνο

Η τοποθεσία ΒελήοβοΣε προηγούμενο άρθρο μας (εφημ. Ζαγάλισα φ. 44, Αύγ. 2010) καταρρίψαμε τον μύθο ότι ο οθωμανός στρατηγός Λαλά Σαχίν Πασά κατέλαβε τον Εχίνο και ότι δήθεν το όνομα του Εχίνου στα Τουρκικά δηλ. Şahin, προέρχεται από τον εν λόγω Πασά. Πρόκειται για κατασκευασμένο ψέμα που σκοπό έχει να παραπλανήσει και να εκτουρκίσει βαθύτερα τους ανενημέρωτους Πομάκους.

Σ'  αυτό το άρθρο, θα αναφερθούμε σε μία παράδοση εκατοντάδων ετών, που επιβιώνει μεταξύ των κατοίκων του Εχίνου, αλλά δεν την ομολογούν εύκολα, διότι αισθάνονται να τους βαραίνει η ενοχή για τον αποκεφαλισμό του τρίτου μουσουλμάνου Σέϊχ Μπαμπά, του Βελή Δάντσο.
 
Στο προηγούμενο φύλλο αναφερθήκαμε στον ΣέϊχΚαρατζά Αχμέτ (από τον οποίο πήρε το όνομά του ο Εχίνος) και στην κόρη του Καρατζά Αϊσέ (οι τάφοι και των δύο είναι στον Εχίνο).
 
Απέναντι από την περιοχή Τούρσκο (από τον Εχίνο προς Μελίβοια) και πέρα από το ποτάμι ζούσε, ο Σείχ Βελή Δάντσο. Σύμφωνα με την παράδοση, οι Εχινιώτες τον αποκεφάλισαν ως αιρετικό (πιθανότητα σε κάποια από τις περιόδους που οι μπεκτασήδεςκαι οι αλεβίτες εξολοθρεύονταν από την Υψηλή Πύλη) και πέταξαν το σώμα του από ένα κοντινό βράχο στο ποτάμι. Πήραν το κεφάλι του και κατά τη συνήθεια της εποχής, αφού το περιέφεραν δημοσίως, το παρέδωσαν στον Τούρκο διοικητή της περιοχής για να εισπράξουν την αμοιβή τους (μπαχσίσι).
Κατηγορία: 
Πομακική Ιστορία

Η Βουλγαρία ευνόησε τον εκτουρκισμό των Πομάκων!

Χασάν ΚάλφαΤο να αποδειχθεί η βουλγαρικότητα των Πομάκων θεωρήθηκε σαν κεντρικό στοιχείο τόσο των εθνογραφικών ερευνών στη Βουλγαρία από το 19ο αιώνα μέχρι πρόσφατα όσο και των επίσημων κρατικών παρεμβάσεων. Οι προσπάθειες αφομοίωσης των Πομάκων στο βουλγαρικό κράτος έγιναν σε διάφορα στάδια. Η πρώτη επιχείρηση μετονομασίας και βαπτίσματος των Πομάκων έγινε στα χρόνια του πρώτου Βαλκανικού πολέμου, ανάμεσα στον Οκτώβριο του 1912 και τον Ιούλιο του 1913. 

Σε μια δεύτερη παρόμοια προσπάθεια (1938-1942) το βάρος δόθηκε στην αλλαγή των ονομάτων από τουρκικά σε βουλγαρικά καθώς επίσης και στην κατάργηση του φερετζέ και του φεσιού. Η οργάνωση Rodina επεχείρησε να αποκαταστήσει τις ρίζες των Πομάκων. Ιδρυτής της οργάνωσης Rodina ήταν ο Petar Μarinov, ένας Βούλγαρος εθνογράφος μαζί με μια ομάδα Πομάκων διανουμένων στο Σμόλιαν το 1937. Η Rodina διακήρυττε πως «ήρθε ο καιρός για τους μουσουλμάνους ομόθρησκούς μας να αναγνωρίσουν τη Βουλγαρική εθνικότητά τους, να αποκοπούν από το σκοτάδι και την άγνοια, να έχουν καθαρή κατανόηση και συνείδηση ότι είμαστε Βούλγαροι στην εθνικότητα και ότι αυτό δεν εμποδίζει την εξάσκηση της Μουσουλμανικής θρησκείας».
Κατηγορία: 
Πομακική Ιστορία

ΠΟΜΑΚΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΣΤΑ ΥΨΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΙΩΡΑΣ

Οι Πομάκοι είμαστε ένας λαός που έζησε επί χιλιάδες χρόνια στα βουνά της Ροδόπης. Με τον καιρό δώσαμε Πομακικά ονόματα στα βουνά, στα ποτάμια, στις κορυφές. 

Κανδουχάρ ΣουκρήΕπειδή πολλά από αυτά τα ξέρουν μόνο οι γέροι και κινδυνεύουν να χαθούν εμείς, στη Ζαγάλισα, σιγά – σιγά τα καταγράφουμε και τα προβάλουμε τόσο μέσα από την εφημερίδα μας όσο και από το διαδίκτυο. Σήμερα θα μιλήσουμε για τα υψώματα της Μαρίνας που βρίσκονται γύρω από το χωριό μου την Αιώρα (Λιούλκα), καθώς και σε γειτονικά χωριά.
 
Ανεβαίνουμε στο ύψωμα Μαρίνα και βλέπουμε πανοραμικά την Γοργόνα (Μπρατάνκοβα) και την Αιώρα (Λιούλκα). Γυρίζοντας το βλέμμα μας προς τα δεξιά της Αιώρας, διακρίνουμε πολλά χωριά αλλά πιο εύκολα την Άλμα, το Προσήλιο (Πούλεβο) και το Αρναούτ. Πάνω από το Αρναούτ υπάρχει το ύψωμα Ιμάνοβο και κάτω του Αρναούτ η πλαγιά Σρεντόκο. Στα δεξιά του Αρναούτ υπάρχει η πλαγιά Γκρόμπιετο. Όταν τελειώνει το Γκρόμπιετο, βλέπουμε μια μικρή βρύση, την Μαρίνσκ βρυς και έπειτα συναντάμε το ύψωμα Μάλκο Μαρίνα.
 
Λίγο πίσω από το Μάλκο Μαρίνα υπάρχει η κορυφή Βραντσκό Κάμεν ή Βραγιά από όπου σύμφωνα με τις μαρτυρίες των ηλικιωμένων έπεσαν στον γκρεμό άντρες και γυναίκες προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων τον καιρό της Οθωμανικής κατάκτησης.
Κατηγορία: 
Πομακική Ιστορία

ΟΙ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΞΑΝΘΗΣ.

Κιρτζαλήδες, Τσιτάκ, Αφρικανοί και άλλοι…

Ιμάμ ΑχμέτΟι Πομάκοι στο νομό Ξάνθης αποτελούν την πλειοψηφία του μουσουλμανικού πληθυσμού καλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος της ορεινής περιοχής, ενώ έχουν κατέβει χιλιάδες στην πόλη της Ξάνθης και τα πεδινά χωριά. Υπάρχουν όμως και άλλες, άγνωστες, μειονοτικές ομάδες, που έχουν επιφανειακά χαθεί κάτω από την ομπρέλα του εκτουρκισμού. Σήμερα, για πρώτη φορά η Ζαγάλισα θα τις παρουσιάσει, με συνοπτικό τρόπο, στο ευρύ κοινό.
 
Το Κιρτζαλίδικο χωριό ΠίλημαΞεκινώντας από τα βόρεια του νομού Ξάνθης έχουμε τους Κιρτζαλήδες, λαό μικρασιατικής καταγωγής που μετέφεραν οι Οθωμανοί πριν από αιώνες από τη Μικρασία στο Κίρτζαλι της Βουλγαρίας. Εκεί απέκτησαν την φήμη φοβερών ληστών που λυμαίνονταν την περιοχή. Με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (1878) και τη δημιουργία της Μεγάλης Βουλγαρίας, μεταφέρθηκαν από τους Οθωμανούς στα βουνά της Ροδόπης. Σήμερα κατοικούν στους ν. Ξάνθης και Ροδόπης. Όσον αφορά τη Ξάνθη, πρωτοκατοίκησαν στα χωριά που βρίσκονται μετά την Κοττάνη δίπλα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και πιο συγκεκριμένα στον Κούνδουρο, το Λυκότοπο, τον Τσαλαπετεινό, το Θεοτοκάτο, τα Γιαννωτά, το Δουργούτι, ενώ το Πολύσκιο είναι ξεχωριστή περίπτωση, αφού είναι το μοναδικό χωριό όπου κατοικούσαν μαζί με Πομάκους. Κατεβαίνοντας προς την Ξάνθη τους βρίσκουμε στα χωριά Ισαία, Πίλημα, Γέρακα και Εύμοιρο. Οι Κιρτζαλήδες αργότερα μετανάστευσαν στην πόλη της Ξάνθης και σε πεδινά χωριά όπως το Σέλερο και τα Σήμαντρα. Είναι εμφανέστατη η ανθρωπολογική τους διαφορά με τους τουρκοφανείς του κάμπου, ιδίως με εκείνους του νομού Ροδόπης: Οι Κιρτζαλήδες είναι μαυριδεροί στην όψη και συνήθως κοντοί ενώ οι κάτοικοι π.χ. των Μιράνων στη Ροδόπη είναι άσπροι στην όψη.

Κατηγορία: 
Θρακική Ιστορία

Η προέλευση του εθνωνύμου Πομάκος

Περσικές ρίζες. Μια νέα γλωσσολογική προσέγγιση Του ιστορικού και συγγραφέα Αλή Καρδούχου

Είναι γνωστό ότι η λέξη Πομάκος συναντάται για πρώτη φορά στις αρχές του 19ου αι. χωρίς μέχρι σήμερα να έχει δοθεί μία οριστική εξήγηση για την προέλευσή της. Φαίνεται ότι ο πρώτος που χρησιμοποίησε τη λέξη ήταν ο Γάλλος περιηγητής Ami Boue το 1838.
 
Αλή ΚαρδούχουΠρογενέστερα του Ami Boue, σε Ελληνικό λεξικό του 1812 δεν υπάρχει το λήμμα Πομάκος (Δ. Αλεξανδρίδου. Λεξικόν Τουρκογραικικόν. Εν Βιέννη 1812). Αντίθετα, στα τέλη του ίδιου αιώνα στο περίφημο λεξικό του Ι. Χλωρού, βλέπουμε: Η λέξη «Πομάκος» = Pomak ον. κ. Πομάκος, ο εκ της Βουλγαρικής φυλής των Πομάκων (Ι. Χλωρού. Λεξικόν Τουρκο-Ελληνικόν. Εν Κωνσταντινούπολει 1899). Η εκδοχή αυτή απηχεί τις αντιλήψεις της εποχής του Βουλγαρικού εθνικισμού.
 
Αναφορικά με την ετυμολογία της λέξης στο επίσημο Λεξικό του Ίδρύματος Τουρκικής Γλώσσας (Türk Dil Kurumu, Ankara 2005) δεν αναφέρει τίποτε παρά μόνο ότι οι Πομάκοι είναι: «Τoυρκομουσουλμανική κοινότητα που μιλάει Βουλγάρικα και ζει στη Ρούμελη». Από Ελληνικής πλευράς το λεξικό Μπαμπινιώτη, αναφέρει: Πομάκος (ο), Πομάκα (η) αυτός που ανήκει στη Βουλγαρόφωνη μουσουλμανική μειονότητα της Δ. Θράκης ΕΤΥΜ. Μεταφορά του γερμ. Pomaken, πιθ. Βουλγ. Προελ.)( Λεξικόν της νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα 2002).
Κατηγορία: 
Πομακική Ιστορία

Σελίδες