ΠΩΣ ΖΟΥΣΑΝ ΠΑΛΙΑ ΟΙ ΠΟΜΑΚΟΙ ΤΗΣ ΡΟΔΟΠΗΣ
Ένας γέρος Πομάκος από το νομό Ροδόπης μας εξηγεί πως ζούσαν παλιά οι άνθρωποί μας στα Πομακοχώρια. Εμείς οι νεότεροι θα πρέπει να δοξάζουμε το Θεό που ζούμε στα σημερινά χρόνια γιατί παλιά οι συνθήκες ζωής μας ήταν πολύ δύσκολες.
Καταρχάς, αρκετοί Πομάκοι ζούσαν σε σπίτια που σήμερα τα χρησιμοποιούν σαν στέγη για τα ζώα. Και συνήθως δούλευαν οι γυναίκες και τα παιδιά ενώ οι άντρες θεωρούσαν ντροπή να δουλεύουν και τους αποκαλούσαν αρχοντάδες. Οι άντρες χαίρονταν όταν οι γυναίκες γεννούσαν αγόρι γιατί ήξεραν ότι μέχρι να παντρευτεί θα δουλεύει μόνο για το σπίτι του. Αλλά και όταν γεννιόταν κορίτσι, πάλι χαίρονταν, γιατί ήξεραν ότι όταν παντρευτεί η κόρη τους, ο γαμπρός θα τους έδινε είτε κάποια χρήματα είτε κάποια ζώα. Και αν τυχόν το αγόρι δεν μπορούσε να δώσει τίποτα από αυτά, τότε έπρεπε να δουλέψει και για αυτούς ώσπου να μάζευε τα απαραίτητα λεφτά. Σε τέτοιες περιπτώσεις έκαναν κάτι σαν λόγο μεταξύ τους: έδινε η κοπέλα στο αγόρι την μαντήλα της. Ύστερα ζύμωνε ένα ψωμί ή ένα κουλούρι και έπειτα ερχόταν ο πατέρας της και έπαιρνε το αγόρι στα δεξιά του και το κορίτσι στα αριστερά και έσπαγε το κουλούρι στη μέση. Και έδινε το ένα μισό στο αγόρι και το άλλο στο κορίτσι. Και ύστερα ο πατέρας της κοπέλας έβαζε ένα ποσό για την κόρη του. Και το αγόρι για να μπορέσει να μαζέψει λεφτά συχνά αναγκαζόταν να πάει έξω, στα καράβια.