Σε προηγούμενο άρθρο μας (εφημ. Ζαγάλισα φ. 44, Αύγ. 2010) καταρρίψαμε τον μύθο ότι ο οθωμανός στρατηγός Λαλά Σαχίν Πασά κατέλαβε τον Εχίνο και ότι δήθεν το όνομα του Εχίνου στα Τουρκικά δηλ. Şahin, προέρχεται από τον εν λόγω Πασά. Πρόκειται για κατασκευασμένο ψέμα που σκοπό έχει να παραπλανήσει και να εκτουρκίσει βαθύτερα τους ανενημέρωτους Πομάκους.
Σ' αυτό το άρθρο, θα αναφερθούμε σε μία παράδοση εκατοντάδων ετών, που επιβιώνει μεταξύ των κατοίκων του Εχίνου, αλλά δεν την ομολογούν εύκολα, διότι αισθάνονται να τους βαραίνει η ενοχή για τον αποκεφαλισμό του τρίτου μουσουλμάνου Σέϊχ Μπαμπά, του Βελή Δάντσο.
Στο προηγούμενο φύλλο αναφερθήκαμε στον ΣέϊχΚαρατζά Αχμέτ (από τον οποίο πήρε το όνομά του ο Εχίνος) και στην κόρη του Καρατζά Αϊσέ (οι τάφοι και των δύο είναι στον Εχίνο).
Απέναντι από την περιοχή Τούρσκο (από τον Εχίνο προς Μελίβοια) και πέρα από το ποτάμι ζούσε, ο Σείχ Βελή Δάντσο. Σύμφωνα με την παράδοση, οι Εχινιώτες τον αποκεφάλισαν ως αιρετικό (πιθανότητα σε κάποια από τις περιόδους που οι μπεκτασήδεςκαι οι αλεβίτες εξολοθρεύονταν από την Υψηλή Πύλη) και πέταξαν το σώμα του από ένα κοντινό βράχο στο ποτάμι. Πήραν το κεφάλι του και κατά τη συνήθεια της εποχής, αφού το περιέφεραν δημοσίως, το παρέδωσαν στον Τούρκο διοικητή της περιοχής για να εισπράξουν την αμοιβή τους (μπαχσίσι).
Ακόμα και σήμερα, οι κάτοικοι του Εχίνου εξιστορούν ότι, τις νύχτες ένα πράσινο φως κατηφορίζει μέχρι το ποτάμι και ξανά ανεβαίνει μέσα από το δύσβατο βράχο προς τα επάνω. ΄Αλλοι το έχουν δει να λούζεται και να ετοιμάζεται για προσευχή (abdest).
Από προσωπική εμπειρία γνωρίζω ότι οι Εχινιώτες τρέμουν να πάνε νύχτα στην περιοχή αυτή, η οποία ονομάζεται Βελήοβο, από το όνομα του αποκεφαλισθέντος Σείχη, Βελή Δάντσο. Φοβούνταιότι το φάντασμα του Βελή Δάντσο είναι εκεί καιπεριμένει να τους εκδικηθεί.
Ο Βελή Δάντσο ήταν ιστορικό πρόσωπο και υπήρξε ο τρίτος Βελής (άγιος) του Εχίνου. Το Δάντσο φυσικά δεν είναι μουσουλμανικό/αραβικό όνομα, είναι όμως Πομάκικο επώνυμο. Οι Τούρκοι ως γνωστόν ουδέποτε είχαν επώνυμα.Το 1934 ο Μουσταφά Κεμάλ τους επέβαλε να χρησιμοποιούν και επώνυμα.
Διερωτώμαι, πώς τα επώνυμα του Εχίνου, όπως Κουστάρωφ, Μέτσωφ, Σάντσωφ, Σούλκωφ, Τράμπωφ, Τσαλμώφ, Σαμπάρωφ, Μπάρκωφ, Μάλκωφ, Παλικάρωφ, Μπέλωφ, Κόπελωφ, Πατρούνωφ, Σάντωφ, Τζογάλωφ κ.τ.λ. «κολλάνε» με τους …απογόνους του Λαλά Σαχίν Πασά; Πως εξηγούνε τα παραπάνω επώνυμα που είναι όμοια με τα σλαβικά/βουλγάρικα;
Εμείς, στις Θέρμες, απ΄ όπου και η καταγωγή μου τα επώνυμα τα προφέρουμε Ιμάμσκι, Χράλουσκι, Μιχτάρσκι, Βελίουσκι, Δλέγουσκι, Παλάσκι κτλ. Δηλαδή χρησιμοποιούμε την κατάληξη -σκι αντί του -ωφ στα επώνυμα.
Αν τους είναι δύσκολο να βρουν την απάντηση, η Ζαγάλισα την γνωρίζει. Δεν έχουν παρά να μας ρωτήσουν και θα τους τη δώσουμε γραπτώς μέσα από τις στήλες μας.
Ιμάμ Αχμέτ
(τεύχος 45, Σεπτέμβριος 2010)
Κατηγορία: