Ανακεφαλαιώνοντας την περίοδο 1925-1951, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την περίοδο κατοχής της Θράκης από τους Βουλγάρους, σύμμαχους της Γερμανίας του Χίτλερ. Οι Βούλγαροι σεβόμενοι την συνθήκη της Λωζάνης, δεν άλλαξαν το σύστημα παιδείας και εκπαίδευσης των τουρκογενών της Θράκης. Σε όλα τα επίσημα έγγραφα, γλώσσα και γραφή ήταν αυτή που χρησιμοποιούσαν οι τότε αρχές [βλέπε στη φωτο. άδεια γάμου με βουλγάρικες σφραγίδες και χαρτόσημα]. Στους μουσουλμάνους Πομάκους και στα Πομακοχώρια δεν έγινε το ίδιο. Ισχυρίστηκαν ότι οι Πομάκοι δεν είναι ούτε Τούρκοι ούτε ΄Ελληνες, αλλά Βούλγαροι που αλλαξοπίστησαν «βέρατα σα δάλι γιαζίκετ σα ουτμπράνιλι», που σημαίνει «έδωσαν την πίστη τους, αλλά διαφύλαξαν την γλώσσα τους».
Στην σχολική χρονιά 1941-1942 διορίστηκαν Βούλγαροι δάσκαλοι για να διδάξουν την βουλγαρική γραφή και ανάγνωση στα Πομακοχώρια. Υποχρεωτικά πολλοί Πομάκοι βαφτίστηκαν χριστιανοί ορθόδοξοι και κάποια τεμένη μετατράπηκαν σε εκκλησίες. Αυτό ίσχυε μέχρι την αποχώρηση των Βουλγάρων από την Θράκη, το καλοκαίρι του 1944.
Η Τουρκία επειδή δεν πειράχτηκαν οι ομοεθνείς της στη Θράκη, δεν διαμαρτυρήθηκε και δεν κατήγγειλε την Βουλγαρία για τον εκχριστιανισμό των Πομάκων, γιατί απλά δεν τους θεωρούσε Τούρκους και δεν την ένοιαζε για το τι κάνουν οι Βούλγαροι στους Πομάκους. Επί τρία χρόνια διδασκόταν μόνο η βουλγαρική γλώσσα στα Πομακοχώρια και η Τουρκία δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον για τους Πομάκους. Με την απελευθέρωση της Θράκης από τον ελληνικό στρατό, συγκεντρώθηκαν όλα τα βουλγάρικα βιβλία και αρχεία από τα Πομακοχώρια και δυστυχώς δεν διασώθηκε τίποτε από την εποχή εκείνη.
Με την υπογραφή της μορφωτικής συνθήκης το 1952 και την ταυτόχρονη εισδοχή της Ελλάδος και της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ στις 4 Απριλίου 1952, άλλαξε τελείως το καθεστώς της μειονοτικής παιδείας και εκπαίδευσης στην Ελληνική Θράκη. Η Οθωμανική γραφή και τα βιβλία που διδασκόταν στα σχολεία απαγορεύτηκαν με διατάγματα και εγκυκλίους [βλέπε εγκ. 1954 Φεσσόπουλου, Γεν. Διοικητού Θράκης]. Τυπώθηκαν νέα βιβλία ειδικά για την Ελληνική Θράκη με Λατινικούς χαρακτήρες, που εκδόθηκαν στην Τουρκία.
Το τότε Υπουργείο Παιδείας εκτύπωσε βιβλία Ελληνικής ιστορίας και Γεωγραφίας στην τουρκική τα οποία διανεμήθηκαν στα μειονοτικά σχολεία και διδάχθηκαν από Τούρκους δασκάλους μέχρι τα γεγονότα της 5ης και 6ης Σεπτεβρίου 1955 στην Κων/πολη.

Στην πρώτη φάση το προξενείο Κομοτηνής δεν είχε πρόσβαση στη Ξάνθη και δεν είχε μέλη ο Τουρκικός Σύλλογος ξανθιώτες δάσκαλους. Εκ των υστέρων λειτούργησε με παράρτημα στην Ξάνθη μέχρι να κλείσει οριστικά με απόφαση δικαστηρίου το 1983. Ο άλλος σύλλογος υπολειτουργεί μέχρι σήμερα και απολαμβάνει
τη στήριξη του Τουρκικού προξενείου.
Το Ελληνικό κράτος τότε καταργεί κάθε τι τουρκικό και μετονομάζει τα σχολεία από Τουρκικά σε Μουσουλμανικά. Καταργεί την Τουρκική γλώσσα από την σχολική νομοθεσία, που ήταν επίσημη και ισάξια της Ελληνικής και καθιερώνει στην σχολική νομοθεσία μόνο την ελληνική ως επίσημη γλώσσα. Πάλι αγνοήθηκε η Πομακική γλώσσα στα σχολεία, παρόλο που είχαν εκδοθεί Πομακικά βιβλία με ελληνικούς χαρακτήρες. Τα βιβλία αυτά τα απέσυρε η επτάχρονη στρατιωτική διακυβέρνηση της Ελλάδος με την υπογραφή του Ελληνο-τουρκικού Πρωτοκόλλου του 1968.
Το έτος 1968 έλαβαν χώρα σημαντικά γεγονότα, όπως η ίδρυση της Ειδικής Παιδαγωγικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης, η εκτύπωση νέων βιβλίων για τα Πομακοχώρια με οθωμανικούς χαρακτήρες, η ανάρτηση τουρκικών και μουσουλμανικών πινακίδων στα σχολεία και η υπογραφή του Ελληνο–Τουρκικού Πρωτοκόλλου για την εκπαίδευση στα Μειονοτικά Σχολεία, στην οποία θα αναφερθούμε στο επόμενο φύλλο της Ζαγάλισα.
Κατηγορία: