Θυμούνται οι αναγνώστες μας ότι πέρυσι, τον Μάιο του 2015, στην Κομοτηνή, εν μέσω των εορτασμών της απελευθέρωσης της πόλης (14 Μαίου 1920), είχε πραγματοποιηθεί η ετήσια συνέλευση της Ομοσπονδιακής Ένωσης Ευρωπαϊκών Εθνοτήτων (Federal Union of European Nationalities – FUEN), όπου μετείχαν περισσότερες από τριάντα μειονότητες από την Ευρώπη. Θυμούνται επίσης, ότι έως τότε η FUEN υιοθετούσε, ακρίτως, τις τουρκικές θέσεις, καθώς οι εγγεγραμμένοι σε αυτήν τουρκόφωνοι σύλλογοι εκ Θράκης επέβαλαν χωρίς αντίλογο τις θέσεις τους, καθώς και το γεγονός ότι οι τουρκόφρονες πανηγύριζαν εκ προοιμίου για την επιτυχία τους να πραγματοποιηθεί το συνέδριο στην Κομοτηνή, επιλέγοντας προκλητικά την ημερομηνία απελευθέρωσης της πόλης, είχαν μάλιστα δημιουργήσει μεγάλη ένταση τοπικά, αλλά και στο πανελλήνιο. Όλα έδειχναν μαύρα και άραχνα…ώσπου, εμφανίσθηκαν στον ορίζοντα οι Πομακικοί σύλλογοί μας…
Τρεις ήρωες των Πομάκων, ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΑΥΤΟΙ από τους 40.000 της Ελληνικής Θράκης, έσωσαν την τιμή της φυλής τους και όλων των Ελλήνων Θρακιωτών, οι οποίοι εκείνη την ώρα είχαν κατακλύσει τις καφετέριες της Κομοτηνής και λιάζονταν ανέμελοι...
Οι τρεις ήρωες ΠΟΜΑΚΟΙ τσάκισαν την τουρκική προπαγάνδα μέσα στη μεγάλη Πανευρωπαϊκή φιέστα που ετοίμαζε πυρετωδώς επί δύο χρόνια η Τουρκία (βλ. ΖΑΓΑΛΙΣΑ, φύλλο 78 Απρίλιος-Μάιος 2015). Η προσδοκώμενη μεγάλη νίκη σε ευρωπαϊκό επίπεδο και η αναμενόμενη ανάδειξη της «τουρκικής ταυτότητας» της μειονότητας μέσα στην ίδια την Ελληνική Θράκη, κατέληξε σε ΒΑΤΕΡΛΩ, όταν ακόμα το πρωί της πρώτης ημέρας (14.5.2015) στην είσοδο της αίθουσας του Συνεδρίου της FUEN, εμφανίστηκαν οι τρεις ΓΕΝΝΑΙΟΙ Ιμάμ Αχμέτ Πρόεδρος Πανελληνίου Συλλόγου Πομάκων, Κεμάλ Φαρζλή, Πρόεδρος Κέντρου Πομακικών Ερευνών και Μουσταφά Σερήφ, αρθρογράφος της εφημ. ΖΑΓΑΛΙΣΑ.
Τότε είχαμε γράψει : «…Χάρη, λοιπόν,στην ανοησία των Τούρκων να τους φέρουν μπροστά στα πόδια τους, οι Πομάκοι είχαν τηνευκαιρία να έρθουν σε επαφή με εκπροσώπους δεκάδων ευρωπαϊκών μειονοτήτων, που διαφορετικά θα ήταν αδύνατο να το πράξουν. Το ευρωπαϊκό ακροατήριο των πομακικών προβλημάτων το ετοίμασαν με δικά τους έξοδα, οι Τούρκοι…! Μπράβο…! Αντί να διευρύνουν την διεθνοποίηση των δικών τους «προβλημάτων», βοήθησαν αποφασιστικά στη διεθνοποίηση του Πομακικού! Μετά από αυτά, υπήρξαν επαφές και ανοίχθηκαν συγκεκριμένοι δίαυλοι επικοινωνίας με ευρωπαϊκές μειονότητες…».
Τα θετικά αποτελέσματα εκείνου του συνεδρίου για το Πομακικό δεν σταμάτησαν με τη λήξη του. Σήμερα δημοσιεύουμε γερμανόφωνο άρθρο του δημοσιογράφου Hatto Schmidt, ο οποίος είχε παραστεί στο συνέδριο και είχε συναντηθεί προσωπικά με τους επικεφαλής του αγώνα μας.
Πολλές θέσεις μας γίνονται πλέον γνωστές στον γερμανόφωνο κόσμο της Ευρώπης και της FUEN. Μάλιστα, οι Ευρωπαίοι έχουν τη δυνατότητα να συγκρίνουν τους Πομάκους, με άλλες μικρές μειονοτικές ομάδες, όπως οι Λαντίνοι της Ιταλίας, οι οποίοι υπέστησαν στο παρελθόν διώξεις. Δημοσιεύουμε παρακάτω αποσπάσματα από το άρθρο, το οποίο δημοσιεύθηκε στην γερμανόφωνη ημερήσια εφημερίδα Dolomiten (3 Μαρτίου 2016), της περιοχής του Τυρόλου, στη βόρεια Ιταλία:
«Οι Πομάκοι – είτε το θέλουν είτε όχι – αφομοιώνονται από την ομάδα των τουρκογενών, οι οποίοι στην προσπάθεια τους έχουν την ισχυρή βοήθεια της Άγκυρας με στόχο να παρουσιάζεται το σύνολο της μειονότητας ως μία τουρκική ομάδα…όποιος δεν τους ακολουθεί περιθωριοποιείται, στιγματίζεται και ενίοτε δέχεται σωματικές απειλές, διαμαρτύρεται ο εκπρόσωπος των Πομάκων:
« Οι Πομάκοι φοβούνται να αυτοπροσδιοριστούν ως Πομάκοι από τον φόβο ότι θα τους επιτεθούν οι Τούρκοι». Λέει ο Αχμέτ Ιμάμ, ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Πομάκων στην Κομοτηνή. Ο σύλλογος έχει θέσει ως στόχο τη διατήρηση και την προαγωγή της πομακικής γλώσσας και του πομακικού πολιτισμού…Ασχολήθηκε με πομακική εφημερίδα: ξυλοκοπήθηκε…
Ο Ιμάμ λέει ότι έχει δεχθεί χιλιάδες απειλητικά τηλεφωνήματα από τη στιγμή που εκδήλωσε τον «πομακισμό» του. Ακόμα και η κόρη του απειλήθηκε. Ο ίδιος (ο Ιμάμ) έγινε θύμα μίας βίαιης επίθεσης... Η εθνοτική ή η εθνική ταυτότητα δεν είναι μία αμετάβλητη κατάσταση, αλλά μία μεταβαλλόμενη διαδικασία. Στο νότιο Τιρόλο είναι γνωστό το εξής: δεν είναι λίγοι οι μετανάστες από το Τρεντίνο με οικογενειακά επίθετα, όπως Φρασνέλλι, Ντεφραντσέσκι ή Νταλάγκο οι οποίοι μόλις μία γενιά μετά, εντάχθηκαν στη γερμανόφωνη πληθυσμιακή ομάδα.
Η πίεση από το εξωτερικό (από εξωτερικούς παράγοντες) παίζει πολύ μεγάλο ρόλο σε τέτοιες διαδικασίες. Αυτό το βίωσαν οι Ladiner σε παλαιότερη περίοδο. Υπέστησαν περισσότερα ακόμα και από τους γερμανόφωνους του νότιου Τιρόλο με τον απάνθρωπο περιορισμό να αποφασίσουν ανάμεσα στη γλώσσα και στον τόπο τους – να παραμείνουν ή να μεταναστεύσουν - και όμως σε κάθε νέο τόπο ήταν η γλώσσα (του τόπου), που ήταν αναγκασμένοι να δεχθούν και όχι η μητρική τους γλώσσα… Αυτό οδήγησε με τα σημερινά δεδομένα σε σχεδόν παράλογες δηλώσεις: «η άνευ όρων παραδοχή της γερμανικότητάς μας και η ακλόνητη εμπιστοσύνη μας στον ηγέτη τους…»… ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει την πατρίδα τους, «έτσι ώστε για εμάς και τα παιδιά μας να κάνουμε το ανθρωπίνως μέγιστο καλό, να διατηρήσουμε τη γερμανικότητά μας».
Κάτω από τέτοια πίεση βρίσκονται και οι Πομάκοι… Η τουρκοποίηση των Πομάκων είναι στρατηγική της Τουρκίας, λέει ο Αχμέτ Ιμάμ…
Για αυτό το λόγο πομακικοί σύλλογοι και μεμονωμένοι άνθρωποι που έχουν αφοσιωθεί σε αυτό, προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον των συντοπιτών τους για τη μητρική τους γλώσσα μέσα από βιβλία, εφημερίδες και διαδικτυακούς ιστοτόπους. Τα προβλήματα στην προσπάθεια αυτή είναι μεγάλα…
Από το κράτος δεν υπάρχει καμία βοήθεια: η Αθήνα δεν ενδιαφέρεται καθόλου…
Για την πομακική γλώσσα λοιπόν απειλείται (εκ θεμελίων) η ύπαρξη της. Στην ίδια κατάσταση βρισκόταν και το ζήτημα των Ladiner, μέχρι το 1988 που τέθηκε το ζήτημα της επίσημης γλώσσας και παρατηρήθηκε μια πρωτοφανής ανάκαμψη. Και στη γλώσσα των Ladiner δεν υπάρχει μέχρι σήμερα μία κοινή γραφή: παρόλο που υπάρχουν μόλις 35.000 που ομιλούν τη γλώσσα, η εναντίωση απέναντι στον πιο κοινό τύπο γραφής της γλώσσας Ladin Dolomiten παραμένει μεγάλη. Αλλά είναι αδιαμφισβήτητο ότι η ladinischer γλώσσα: υπάρχουν λογοτεχνικοί διαγωνισμοί, μουσική ποπ, ποίηση,επιστημονικά έργα και – μέσα από την κρατική RAI Ladina και γραφεία κρατικών μέσων ενημέρωσης – μία πληθώρα επίκαιρων ειδήσεων των Ladiner.
Η πομακική αντίθετα θεωρείται ακόμα και σήμερα μία κατώτερη και στιγματισμένη γλώσσα – όπως κάποτε τα Ladinische, που χαρακτηρίζονταν και όχι σπάνια από τους Γερμανούς τους νότιου Τιρόλο ως μία (γλώσσα) «σαχλαμάρα».
Οι Ladiner έως και σήμερα δεν αντιμετωπίζονται σε όλα τα θέματα ισότιμα με τους υπόλοιπους πληθυσμούς του νότιου Τιρόλο. Όπως και στους Πομάκους, ο αριθμός των Ladiner απειλείται με μετανάστευση από τα πάτρια βουνά προς τις πόλεις. Οι Τούρκοι οικειοποιούνται τον λαϊκό πολιτισμό των Πομάκων …Το νότιο Τιρόλο, παρ΄ όλα αυτά, κοσμείται με τους Ladinern, τα έθιμα και τις παραδόσεις τους. Αυτό το ύπουλο κόλπο το γνωρίζουν και οι Πομάκοι…
Τεύχος 83, Φεβρουάριος - Μάρτιος 2016