Στην Κομοτηνή, γεννήθηκε το Πομάκικο κίνημα. Για πρώτη φορά στην ιστορία των Πομάκων ιδρύθηκε Πολιτιστικός Σύλλογος (το Κέντρο Πομακικών Ερευνών), η εφημερίδα Ζαγάλισα και αργότερα ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πομάκων. Η φλόγα που άναψε στην Κομοτηνή στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μεταδόθηκε γρήγορα και στους Πομάκους της Βουλγαρίας, οι οποίοι μόλις είχαν βγει από τον κομμουνιστικό κόσμο και πολύ αργότερα στην Τουρκία, μεταξύ των Πομάκων που εγκαταστάθηκαν εκεί, κατά κύματα, από τα τέλη του 19ου αιώνα. Είμαστε περήφανοι για ό,τι πετύχαμε διότι η αφύπνιση των Πομάκων της Κομοτηνής και σταδιακά όλης της Θράκης, συνέβαλε με πολλούς αδιόρατους, αλλά και εμφανείς τρόπους στην σταθερότητα της ελληνικής Θράκης. Υπήρξαμε η πηγή έμπνευσης και δώσαμε ελπίδα σε μια πολιτισμική ομάδα την οποία φαινόταν ότι είχε σχεδόν καταβροχθίσει ο τουρκικός επεκτατισμός και η τουρκική προπαγάνδα με κύριο όπλο την κοινή θρησκεία το Ισλάμ, αλλά και την ασύλληπτη παραχάραξη και τον ενταφιασμό της ιστορίας μας.
Ο αγώνας ήταν εξαιρετικά δύσκολος και με πολλά πισωγυρίσματα και έτυχε ποικιλόμορφης υποδοχής από διαφορετικές πολιτικές, κράτη και ιδεολογίες.