ΠΟΜΑΚΙΚΟΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ στο Μουσείο Καλαθοπλεκτικής Σπάνια δείγματα Πομακικών καλαθιών

Ο πλούσιος λαϊκός πολιτισμός των Πομάκων δεν ευτύχησε να έχει ένα δικό του μουσείο. Όμως, στο Μουσείο Καλαθοπλεκτικής στην Κομοτηνή, υπάρχει μία μοναδική συλλογή Πομάκικων καλαθιών, η οποία καθρεφτίζει τον πλούτο της λαϊκής μας παράδοσης.


Τα πομακικά καλάθια είναι από ιστορική άποψη, δείγματα βυζαντινής τουλάχιστον πλεκτικής, αφού από ότι αναφέρουν οι ειδικοί, η καλαθοπλεκτική είναι από τις τέχνες που εξελίχθηκε ελάχιστα στο πέρασμα των αιώνων.


Βέβαια, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, η τέχνη αυτή έχει σχεδόν εξαφανισθεί. Ελάχιστοι Πομάκοι καλαθοπλέκτες συναντώνται στην έκταση της οροσειράς της Ροδόπης (Βουλγαρικό τμήμα) κυρίως όμως στην κεντρική και δυτική, όπου υπάρχουν συμπαγέστεροι πομακικοί πληθυσμοί. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι πομάκικες περιοχές ένθεν κακείθεν των ελληνοβουλγαρικών συνόρων και σε επίπεδο καλαθοπλεκτικής αποτελούν ένα ενιαίο πολιτισμικό χώρο.


Ειδικότερα, τα καλάθια που κατασκευάζονται στα πομακοχώρια της Βουλγαρίας (Τσερνίτσεβο, Αβρέν, Εγκρέκ κ.ά.) που βρίσκονται στο ύψος του ελληνικού νομού Ροδόπης (πάνω από τα χωριά Μυρτίσκη και Χλόη) είναι πανομοιότυπα σε σχήμα, τρόπο πλοκής και υλικά με αυτά που κατασκευάζονται στα ελληνικά πομακοχώρια. Είναι αδύνατον να ξεχωρίσει κάποιος εάν ένα πομάκικο καλάθι της περιοχής αυτής κατασκευάστηκε στη μία ή στην άλλη πλευρά της Ροδόπης.


Τα πομάκικα καλάθια της Βουλγαρίας-όπως και τα αντίστοιχα της Ελλάδας- είναι ανθεκτικά στην καταπόνηση, βαρύτερα από τα άλλα και κατασκευάζονται από σχίζες φουντουκιάς και από κρανιά. Είναι σχετικά λίγα σε σχήματα και μεγέθη, απόλυτα προσαρμοσμένα στις σκληρές συνθήκες του βουνού: κοπροκάλαθα, αυγοκάλαθα, καπνοκάλαθα, μελισσοκόφινα και λίγα, αλλά πανέμορφα για χρήση μέσα στο σπίτι, για τελετουργίες κλπ.


Παρουσιάζουμε μερικά δείγματα πομάκικων καλαθιών από αυτά που εκτίθενται στο μοναδικό Μουσείο Καλαθοπλεκτικής στην Κομοτηνή (Θρυλόριο, τηλ. 6977 58 58 44, ιστοσελίδα romagr.gr)

Καλάθι χειρός από το Πομακοχώρι Γλαύκη του νομού Ξάνθης. Ο κορμός του (εξωτερικά) είναι διάστικτος με μαύρες βούλες από ύφασμα, οι οποίες σε μια πρώτη ματιά θα μπορούσαν να ερμηνευθούν απλά ως διακοσμητικά στοιχεία.


Στην πραγματικότητα κάτω από τις μαύρες βούλες έμπαιναν φυλαχτά ή στίχοι του Κορανίου, ώστε να προστατεύεται ο κάτοχος του καλαθιού και η οικογένεια από τις κακές δυνάμεις και ιδιαίτερα από τη βασκανία (μάτιαγμα)

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Τεύχος 70, Δεκέμβριος 2013-Ιανουάριος 2014

Κατηγορία: